1
یعقوب به زندگی در كنعان كه محل اقامت پدرش بود، ادامه داد.
2
و این داستان زندگی یعقوب و خانوادهٔ اوست:
یوسف كه جوان هفده ساله‌ای بود، به اتّفاق برادرانش -پسران بلهه و زلفه زنان صیغه‌ای پدرش- از گلّهٔ پدر خود مواظبت می‌كرد. او از كارهای بدی كه برادرانش می‌كردند به پدرش خبر می‌داد.
3
یعقوب، یوسف را از تمام پسرانش بیشتر دوست می‌داشت. زیرا یوسف در زمان پیری او به دنیا آمده بود. او برای یوسف ردای بلندِ آستین داری دوخته بود.
4
وقتی برادرانش دیدند كه پدرشان یوسف را بیشتر از آنها دوست دارد، از او خیلی بدشان آمد. به طوری كه نمی‌توانستند با او دوستانه صحبت كنند.
5
یک شب یوسف خوابی دید. وقتی خوابش را برای برادرانش تعریف كرد، آنها از او بیشتر متنفّر شدند.
6
یوسف گفت: «گوش بدهید چه خوابی دیده‌ام.
7
ما همه در یک مزرعه مشغول بستن دسته‌های گندم بودیم. دستهٔ گندم من بلند شد و راست ایستاد. دسته‌های گندم شما دور دستهٔ گندم من ایستادند و در مقابل آن تعظیم كردند.»
8
برادرانش گفتند: «آیا فكر می‌كنی تو پادشاه و فرمانروای ما خواهی شد؟» پس به‌خاطر خوابی كه یوسف دیده و برای آنها تعریف كرده بود نفرت آنها از او بیشتر شد.
9
بعد از آن یوسف خواب دیگری دید و به برادرانش گفت: «من خواب دیگری دیدم. خواب دیدم كه خورشید و ماه و یازده ستاره به من تعظیم می‌كردند.»
10
او این خواب را برای پدرش هم تعریف كرد. پدرش او را سرزنش كرد و گفت: «این چه خوابی است كه دیده‌ای؟ آیا فكر می‌كنی كه من و مادرت و برادرانت آمده و در مقابل تو تعظیم خواهیم كرد؟»
11
برادران یوسف به او حسادت می‌ورزیدند. امّا پدرش این موضوع را به‌خاطر سپرد.
12
یک روز كه برادران یوسف برای چرانیدن گلّه به شكیم رفته بودند،
13
یعقوب به یوسف گفت: «برادرانت در شكیم مشغول چرانیدن گلّه هستند، بیا تو را آنجا بفرستم.» یوسف گفت: «من حاضرم.»
14
پدرش گفت: «برو و از سلامتی برادرانت و از وضع گلّه برای من خبر بیاور.» پس پدرش او را از دشت حبرون به شكیم فرستاد.
وقتی یوسف به شكیم رسید،
15
در آنجا دنبال برادرانش می‌گشت. مردی او را دید و پرسید: «دنبال چه می‌گردی؟»
16
یوسف گفت: «دنبال برادرانم می‌گردم. آنها مشغول چرانیدن گلّه هستند. آیا می‌دانی آنها كجا هستند؟»
17
آن مرد گفت: «از اینجا رفته‌اند. من از آنها شنیدم كه به دوتان می‌روند.» پس یوسف به دنبال برادران خود رفت و آنها را در دوتان پیدا كرد.
18
برادرانش او را از دور دیدند و قبل از اینکه به آنها برسد توطئه چیدند تا او را بكشند.
19
آنها به یكدیگر گفتند: «کسی‌که برای ما خواب دیده است، می‌آید.
20
بیایید همین حالا او را بكشیم و در یكی از این چاههای خشک بیندازیم و بگوییم جانور درّنده‌ای او را كشته است. آن وقت ببینیم تعبیر خوابهای او چه خواهد شد.»
21
رئوبین وقتی این را شنید كوشش كرد تا او را نجات بدهد. پس گفت: «او را نكشیم،
22
او را در یكی از این چاهها بیندازیم و به او صدمه‌ای نزنیم.» او این را به‌خاطر این گفت تا او را نجات داده به نزد پدرش بازگرداند.
23
وقتی یوسف به نزد برادرانش آمد، آنها او را گرفته و آن ردای بلند آستین‌دار را از تنش درآوردند.
24
سپس او را در چاه خشک و بی‌آبی انداختند.
25
وقتی آنها مشغول غذا خوردن بودند، متوجّه شدند كه كاروان اسماعیلیان كه از جلعاد به مصر می‌رود از آنجا می‌گذرد و بار شتران آنها هم كتیرا و بلسان و لادن بود.
26
یهودا به برادرانش گفت: «از اینكه برادر خود را بكشیم و موضوع قتل او را پنهان كنیم چه نفعی به ما می‌رسد؟
27
بیایید او را به این اسماعیلیان بفروشیم. در آن صورت ما به او صدمه‌ای نزده‌ایم. از اینها گذشته او برادر و از گوشت و خون ماست.» برادرانش با پیشنهاد او موافقت كردند.
28
وقتی تاجرهای مدیانی از آنجا می‌گذشتند آنها یوسف را از چاه بیرون كشیدند و او را به قیمت بیست سكّهٔ نقره به اسماعیلیان فروختند. آنها او را به مصر بردند.
29
وقتی رئوبین به سر چاه آمد، دید كه یوسف در آنجا نیست. از غصّه لباس خود را پاره كرد.
30
و به نزد برادرانش برگشت و گفت: «پسر در آنجا نیست. حالا من چه‌كار كنم.»
31
آنها بُزی را كشتند و ردای یوسف را در خون آن بُز فرو كردند.
32
سپس آن ردای آستین‌دار خونی را به نزد پدر خود بردند و گفتند: «ما این را پیدا كرده‌ایم. ببین آیا مال پسر توست؟»
33
یعقوب آن ردا را شناخت و گفت: «بلی این مال اوست. حتماً حیوان درّنده‌ای او را كشته است. پسرم یوسف پاره‌پاره شده است.»
34
یعقوب از غصّه لباس خود را پاره كرد و لباس سوگواری پوشید و مدّت درازی برای پسرش ماتم گرفت.
35
تمام پسرها و دخترهای او آمدند تا او را تسلّی بدهند، امّا او آنها را رد كرد و گفت: «من با ماتم به گور خواهم رفت.» پس او به گریه و زاری برای پسرش ادامه می‌داد.
امّا تاجران مدیانی یوسف را به مصر بردند و او را به فوتیفار كه یكی از افسران فرعون كه فرماندهٔ محافظان کاخ بود، فروختند.
36
امّا تاجران مدیانی یوسف را به مصر بردند و او را به فوتیفار كه یكی از افسران فرعون كه فرماندهٔ محافظان کاخ بود، فروختند.
1
در همان زمان یهودا برادران خود را ترک كرد و نزد شخصی به نام حیره كه اهل عدُلام بود ساكن شد.
2
یهودا در آنجا دختر كنعانی دید كه اسم پدرش شوعه بود. او با آن دختر ازدواج كرد.
3
او آبستن شده پسری زایید و یهودا اسم او را عیر گذاشت.
4
او دوباره آبستن شد و پسری زایید كه مادرش اسمش را اونان گذاشت.
5
دوباره آبستن شد و پسر دیگری زایید. اسم این پسر را شیله گذاشت. در موقع تولّد این پسر یهودا در اكزیب بود.
6
یهودا برای پسر اولش عیر زنی گرفت كه اسمش تامار بود.
7
كارهای عیر، شرارت‌آمیز بود و خداوند از او ناراضی بود و او را كشت.
8
پس یهودا به برادر عیر، اونان گفت: «برو و حق برادر شوهری را به جا بیاور و با زن برادرت همخواب شو تا به این وسیله نسلی برای برادرت به وجود آید.»
9
امّا اونان چون می‌دانست كه فرزندان تامار به او تعلّق نخواهند داشت، پس هر وقت با او همخواب می‌شد منی‌اش را بر زمین می‌ریخت تا نسلی برای برادرش به وجود نیاید.
10
این‌كار، خداوند را ناراضی كرد و خداوند او را هم كشت.
11
پس یهودا به عروسش تامار گفت: «تو به خانهٔ پدرت برگرد و همین‌طور بیوه بمان تا پسرم شیله بزرگ شود.» یهودا این را گفت چون می‌ترسید مبادا شیله هم مثل برادرش بمیرد. پس تامار به خانهٔ پدرش رفت.
12
بعد از مدّتی زن یهودا مرد. بعد از اینکه روزهای عزاداری تمام شد، یهودا با دوستش حیرهٔ عدُلامی به تمنه رفت، همان جایی كه پشم گوسفندانش را می‌چیدند.
13
یک نفر به تامار خبر داد كه پدر شوهرش برای چیدن پشم گوسفندانش به تمنه می‌رود.
14
چون تامار دید كه شیله بزرگ شده و هنوز با او ازدواج نكرده است، لباس بیوه‌زنی‌اش را عوض كرد و روبندی به صورت خود زد و با چادری خود را پوشانید. سپس بر دروازهٔ روستای عناییم كه در سر راه تمنه است، نشست.
15
وقتی یهودا او را دید خیال كرد فاحشه است. چون او صورت خود را پوشانده بود.
16
پس پیش او رفت و خواست با او همخواب شود. یهودا نمی‌دانست كه آن زن عروس اوست.
تامار پرسید: «چقدر می‌دهی تا با من همخواب شوی؟»
17
یهودا جواب داد: «یک بُزغاله از گلّه‌ام برایت می‌فرستم.»
او گفت: «تا وقتی كه آن را می‌فرستی آیا گرویی پیش من می‌گذاری؟»
18
یهودا گفت: «چه چیزی برای گرو به تو بدهم؟»
او گفت: «مُهر خود را با بند آن و عصایت را پیش من گرو بگذار.» یهودا آنها را به او داد و با او همخواب شد و آن زن آبستن گردید.
19
تامار به خانه رفت و چادر و روبنده‌اش را برداشت و دوباره لباس بیوه‌زنی‌اش را پوشید.
20
یهودا، دوستش حیره را فرستاد تا بُزغاله را ببرد و گرویی‌ها را از آن زن پس بگیرد. امّا حیره نتوانست او را پیدا كند.
21
پس از چند نفر از مردانی كه در عناییم بودند پرسید: «آن زن فاحشه‌ای كه اینجا در كنار جاده بود، كجاست؟»
آنها گفتند: «هیچ وقت فاحشه‌ای اینجا نبوده است.»
22
او پیش یهودا برگشت و گفت: «من نتوانستم آن زن را پیدا كنم. مردان آنجا هم گفتند كه هیچ‌وقت فاحشه‌ای اینجا نبوده است.»
23
یهودا گفت: «بگذار آن زن آنها را نگه دارد. ما نمی‌خواهیم كه مردم به ما بخندند. من كوشش كردم كه حق او را بدهم. ولی تو نتوانستی او را پیدا كنی.»
24
بعد از سه ماه شخصی به یهودا گفت: «عروس تو تامار فاحشگی كرده و آبستن شده است.» یهودا دستور داد تا او را بیاورند و بسوزانند.
25
وقتی می‌خواستند او را بیاورند تا بسوزانند، برای پدر شوهرش پیغام فرستاد: «من از صاحب این چیزها آبستن شده‌ام ببین این مُهر و بند آن و عصا مال كیست؟»
26
یهودا آنها را شناخت و گفت: «حق با اوست. من به قولی كه داده بودم وفا نكردم. من می‌بایستی او را به عقد پسرم شیله درمی‌آوردم.» یهودا بعد از آن دیگر با تامار همخواب نشد.
27
هنگامی كه وقت زاییدن تامار رسید، معلوم شد كه او دوقلو آبستن است.
28
در وقت زایمان یكی از بچهّ‌ها دستش را بیرون آورد، قابله فوراً دستش را گرفت و نخ قرمزی دور آن بست و گفت: «این اول به دنیا آمد.»
29
امّا بچّه دستش را به داخل كشید و برادرش اول به دنیا آمد. پس قابله گفت: «تو راه خود را شكافتی.» پس اسم او را فارص گذاشتند.
سپس برادرش با نخی كه به دور دستش بسته شده بود به دنیا آمد. اسم او را زارح گذاشتند.
30
سپس برادرش با نخی كه به دور دستش بسته شده بود به دنیا آمد. اسم او را زارح گذاشتند.
1
اسماعیلیان یوسف را به مصر بردند و او را به فوتیفار كه یكی از افسران فرعون كه فرماندهٔ محافظان کاخ بود، فروختند.
2
خداوند با یوسف بود و به او در هركاری توفیق می‌بخشید. او در خانهٔ ارباب مصری‌اش ماند.
3
فوتیفار دید كه خداوند با یوسف است و او را در هر كاری موفّق می‌سازد.
4
فوتیفار از او خوشش آمد و او را خادم مخصوص خود كرد و تمام دارایی‌اش را به دست او سپرد.
5
از آن به بعد خداوند به‌خاطر یوسف تمام دارایی آن مصری را چه در خانه و چه در صحرا بركت داد.
6
فوتیفار هرچه داشت به دست یوسف سپرد و دیگر كاری به كارهای خانه نداشت مگر غذایی كه می‌خورد.
یوسف خوش هیكل و زیبا بود.
7
بعد از مدّتی، زن اربابش به او علاقه‌مند شد و از او خواست تا با او همخواب شود.
8
یوسف خواهش او را رد كرد و گفت: «ببین، اربابم به خاطر اطمینانی كه به من دارد، همه چیز را به من سپرده و از هیچ چیز خبر ندارد.
9
من دارای همان اختیاراتی هستم كه او هست. او هیچ چیزی را به غیراز تو از من مضایقه نكرده است من چطور می‌توانم چنین كار خلافی را انجام دهم و علیه خدا گناه كنم؟»
10
امّا او هر روز از یوسف می‌خواست كه با او همخواب شود و یوسف قبول نمی‌كرد.
11
امّا یک روز وقتی یوسف داخل خانه رفت تا كارهایش را انجام دهد، هیچ‌یک از خدمتكاران در خانه نبودند.
12
زن فرمانده، ردای یوسف را گرفت و گفت: «بیا با من همخواب شو.» امّا او فرار كرد و بیرون رفت. درحالی‌که لباسش در دست آن زن ماند.
13
وقتی او دید كه یوسف ردای خود را جا گذاشته و از خانه فرار كرده،
14
خدمتكاران را صدا كرد و گفت: «نگاه كنید این عبرانی كه شوهرم به خانه آورده است، می‌خواست به ما توهین كند. او وارد اتاق من شد و می‌خواست مرا فریب بدهد و به من تجاوز كند. امّا من با صدای بلند فریاد كردم.
15
وقتی او دید كه من فریاد می‌كنم، فرار كرد و ردایش را پیش من جا گذاشت.»
16
آن زن ردای یوسف را پیش خودش نگاه داشت تا شوهرش به خانه آمد.
17
پس برای او هم جریان را این‌طور تعریف كرد: «این غلام عبرانی كه تو او را آورده‌ای، به اتاق من وارد شد و خواست مرا فریب بدهد و به من توهین كند.
18
امّا وقتی من فریاد كردم، او فرار كرد و ردایش را پیش من جا گذاشت.»
19
وقتی ارباب یوسف این را شنید، خشمگین شد.
20
یوسف را گرفت و در زندانی كه زندانیان پادشاه در آن بودند زندانی كرد و او در آنجا ماند.
21
امّا خداوند یوسف را بركت داد. بنابراین زندانبان از یوسف خوشش آمد.
22
او یوسف را سرپرست همهٔ زندانیان كرد و او مسئول تمام چیزهایی شد كه در زندان انجام می‌گرفت.
زندانبان بعد از آن به چیزهایی كه به دست یوسف سپرده شده بود كاری نداشت، زیرا خداوند با یوسف بود و او را در تمام كارهایی كه می‌كرد، موفّق می‌ساخت.
23
زندانبان بعد از آن به چیزهایی كه به دست یوسف سپرده شده بود كاری نداشت، زیرا خداوند با یوسف بود و او را در تمام كارهایی كه می‌كرد، موفّق می‌ساخت.
